De Nederlandse gemeenten zijn per begin van dit jaar geconfronteerd met nieuwe wet- en regelgeving bij de uitvoering van hun grondbeleid. Gemeentelijke grondbedrijven moeten eenduidiger en transparanter via de nieuwe verslaggevingsregels aantonen hoe ze er voor staan.
Mocht blijken dat er met het grondbedrijf structureel winsten worden behaald dan krijgen gemeenten te maken met de vennootschapsbelastingplicht, ze moeten belasting betalen over hun winsten. De veranderingen zijn fundamenteel van aard, complex en vragen om nieuwe expertise en ‘anders-denken’ van gemeentelijke grondbedrijven.
Mijn boodschap is hierbij: houd het simpel. Op basis van vijf stappen is de nieuwe regelgeving prima toe te passen.
- Breng de financiële situatie en het DNA van het grondbedrijf scherp in beeld
In veel gevallen toont deze analyse aan dat het gemeentelijk grondbedrijf een profiel heeft dat niet gericht is op winstgevendheid. Dit vormt daarmee een concrete onderbouwing om niet VpB-plichtig te zijn. - Voer een quick scan uit voor aangescherpte BBV
Met deze quick scan krijgt de gemeente direct inzicht in de meerjarige financiële consequenties van de aangescherpte BBV voor het grondbedrijf, de programmabegroting en de verslaglegging. De consequenties kan de gemeente ook prima betrekken bij de beoordeling van de fiscale positie. - Voer de ondernemerstoets uit
De toets betreft de check of de gemeente met grondexploitaties in staat is om winst te maken. De crux bij deze toets is om de daadwerkelijke kosten en opbrengsten toe te rekenen aan de grondexploitaties. Veelal blijkt uit deze toets dat gemeentelijke grondbedrijven geen winstgevende ondernemingen zijn. - Optimaliseer de BBV en VpB-positie in samenhang
Het aanpassen van de grondexploitaties en strategische gronden als gevolg van de aangescherpte BBV heeft een effect op de fiscale positie van de gemeente. Zowel de nieuwe wetgeving VpB als ook de aangescherpte BBV geven richting maar vragen ook om keuzes te maken. De keuzes hebben soms een tegengesteld financieel effect (op bijvoorbeeld het saldo, een eventueel gevormde voorziening en de aanwezige reservepositie). Het optimaliseren van de financiële en fiscale positie in samenhang is daarom noodzakelijk. - Zet fiscale acties in gang
- Stel een waterdicht fiscaal dossier op
- Voor de communicatie met de belastingdienst is het noodzakelijk om een goed dossier op te bouwen. De gemeente moet immers stelling nemen in het vraag stuk of het grondbedrijf van de gemeente wel of niet VpB-plichtig is. Dit dossier is niet alleen voor het gesprek met de belastingdienst, maar ook met de accountant en het bestuur.
- Indien nodig: stel een openingsbalans op
- Een fiscale openingsbalans heeft de gemeente pas nodig nadat zij heeft vastgesteld dat het grondbedrijf VpB-plichtig wordt. Al de operationele projecten moet de gemeente waarderen tegen de waarde in het economisch verkeer op de startdatum van het ondernemerschap. De openingsbalans is essentieel om in latere jaren een juiste aangifte vennootschapsbelasting op te stellen.
Het lijkt veel werk, maar veel hebben we al liggen toch…